Liggen de duurzaamheidsvraagstukken nu nog vooral bij de multinationals, ook het MKB in de voedingsmiddelenindustrie moet zich gaan opmaken voor de vragen die zij zullen gaan krijgen en vervolgens ook aan hun leveranciers moeten gaan stellen. Lars de Keijser: “Het is zaak goed geïnformeerd en voorbereid te zijn, zodat straks niet iedere vragenlijst een grote administratieve hobbel wordt.”

“Net als 25 jaar geleden met voedselveiligheid en kwaliteit, zie je op dit moment op het gebied van duurzaamheid allemaal verschillende standaarden, normen en vragenlijsten.” Lars de Keijser is gespecialiseerd duurzaamheidsconsultant van KTBA, een dochteronderneming van Merieux Nutrisciences, en adviseert zijn klanten klaar te gaan staan om binnen afzienbare tijd aan alle duurzaamheidseisen te kunnen voldoen en vragen van afnemers te kunnen beantwoorden.

Harmonisatie van standaarden

De Keijser: “Met voedselveiligheid zag je dat al die verschillende standaarden steeds meer gingen harmoniseren en nu mainstream zijn. Een soortgelijke stroming zie je op dit moment ook bij duurzaamheid. De verschillende standaarden, labels en keurmerken worden steeds meer geharmoniseerd of gaan samen. Een voorbeeld zijn de fusies van UTZ en Rainforest Alliance maar ook IIRC en SASB.”

Ook het MKB moet rapporteren

“Voor de voedingsmiddelenindustrie schetst de EU Farm to Fork strategie allerlei scenario’s en doelen op het gebied van duurzaamheid,” vervolgt de Keijser. “Een ding wat daaruit naar voren komt is de harmonisatie van de rapportages over duurzaamheid. In de nieuwe Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) staat beschreven dat het de bedoeling is dat veel meer bedrijven gaan rapporteren wat ze doen op het gebied van duurzaamheid. Ook het grotere (> 50 miljoen euro omzet) en/of beursgenoteerde MKB valt straks bijvoorbeeld onder deze directive.”

Nieuwe Europese standaard

“Op dit moment wordt een nieuwe Europese rapportagestandaard ontwikkeld, waarbij huidige standaarden als GRI, SASB of CDP ter inspiratie dienen,” legt de Keijser uit. Een belangrijke vraag vanuit de industrie zal zijn of een bedrijf door het voldoen aan een van de huidige standaarden, straks ook compliant is met die nieuwe Europese standaard. “Dat valt helaas nog niet te zeggen,” aldus de Keijser. “Net als ook nog niet duidelijk is of je compliant bent met de huidige standaarden, als je voldoet aan de Europese standaard.”

Scope 3 wordt belangrijker

De Keijser schat in dat deze Europese standaard januari 2024 in werking zal treden met daarbij een transitieperiode. “Belangrijk is dat het MKB zich realiseert dat ze aan rapportage moeten gaan doen. Via de retailers zullen vereisten uit de nieuwe standaard ook bij hen terechtkomen. Retailers zullen steeds vaker hun toeleveranciers gaan benaderen met bijvoorbeeld de vraag: kun jij ons informatie geven over de CO₂-voetafdruk van het door jou geleverde product? De trend is namelijk dat er steeds meer gekeken gaat worden naar deze scope 3-emissies. Dat is niet de uitstoot die op locatie plaatsvindt, zoals gas (scope 1) of de uitstoot van door de onderneming verbruikte elektriciteit (scope 2), maar het gaat om de uitstoot en het verbruik in de waardeketen. Welke grondstoffen zijn er gebruikt, hoe ziet de logistieke keten eruit, hoe is het product verpakt en, in sommige gevallen, hoe wordt het product gebruikt en gerecycled.”

Contextualiseren

“Wij kunnen onze klanten helpen met het in kaart brengen van de belangrijkste thema’s die spelen in hun branche en die belangrijk zijn voor het bedrijf en haar stakeholders (ook wel materiële thema’s genoemd). Wij kunnen contextualiseren, wat wordt straks gevraagd? Vanuit de historie van QA en voedselveiligheid, kennen wij de foodsector goed, en zijn we uitstekend bekend met de operationele realiteit van onze klanten. Nadat een selectie van belangrijke duurzaamheidsthema’s is gemaakt, helpen we de klant om beleid te maken en om thema’s te borgen in doelstellingen, prestatie-indicatoren en managementsystemen. Als dan bijvoorbeeld retailer X vraagt om CO₂-gegevens, dan kunnen die via het managementsysteem eenvoudig gerapporteerd worden. Met onze dienstverlening kunnen onze klanten ervan op aan dat ze wat betreft vereisten vanuit de markt, supply chain en wetgeving gedekt zijn.”

Eco-Score binnenkort naast Nutri-Score?

De Keijser: “In Frankrijk wordt de Eco-Score al vermeld op verschillende producten en ook in Nederland heeft Lidl al getest met de Eco-Score in vijf supermarkten. Het is een eenvoudige manier om inzichtelijk te maken of het product goed is voor het milieu. Het is een goede ontwikkeling maar het maakt ook duidelijk dat de hele voedingsmiddelenindustrie zich dus moet gaan verdiepen in de materie.”

Verpakkingen worden steeds duurzamer

Een andere duurzaamheidstrend die KTBA ziet is de aandacht voor verpakkingen. “Verpakkingen worden steeds duurzamer, plastic wordt uitgefaseerd. Maar de verpakkingsmaterialen moeten wel foodgrade zijn en kunnen daardoor niet zomaar gerecycled zijn. En in composteerbare verpakkingen zitten soms chemicaliën die niet zomaar op de vuilstort mogen. Complexe materie dus! Moederorganisatie Merieux Nutrisciences voert o.a. veel testen uit om verpakkingsportfolio’s door te lichten. Wat ligt er nu? Wat is de milieu-impact? Kloppen de gemaakte claims? Door bijvoorbeeld een levenscyclusanalyse of houdbaarheidsstudie uit te laten voeren kun je als bedrijf geïnformeerde beslissingen nemen.”

Voedelfraude- en originetraceerbaarheidsonderzoek groeit

Om zeker te weten dat in een product geen grondstoffen zitten van niet duurzame, of kwalitatief mindere, origine groeit de vraag om onderzoek naar voedselfraude- en origine-traceerbaarheid. De Keijser: “Met databases en wiskundige modellen kan geanalyseerd worden of de inhoud daadwerkelijk zijn origine kent in land of regio X. Vaak wordt extra betaald voor bepaalde (duurzame) producten of grondstoffen en dan wil je toch zeker weten dat er geen sprake is van fraude.”

De Keijser besluit: “Er gaat veel op de industrie afkomen. Zorg dat je er klaar voor bent.”